حجت الاسلام و المسملین سیدمحمد خاتمی، در آستانه روز دوم خرداد، میزبان جمعی از اساتید دانشگاه‌ها بود.
وی در این دیدار گفت:«در میان موجودات این آدمی است که صاحب تاریخ است و تاریخ را دوره ها و حتی لحظه‌هایی می‌سازند که نقش سرنوشت‌ساز و جهت‌دهنده در حیات معنوی و مادی و سیاسی و اجتماعی یک قوم و ملت دارند.»
خرداد تجلی گاه ایمان، اراده، فداکاری، ستم سوزی، استبداد ستیزی و عدالت خواهی ملت ایران است
رئیس بنیاد باران ادامه داد:« در مرحله اخیر تاریخ ایران عزیز خردادماه در دوره‌های مختلف چنین نقشی داشته است و اگر بخواهیم توصیفی کوتاه از خرداد به دست بدهیم باید آن را تجلیگاه ایمان، اراده، فداکاری، ستم‌سوزی، استبدادستیزی و عدالتخواهی ملت ایران بنامیم.»
وی با اشاره به سالروز ۱۵ خرداد، اظهار داشت:« این روز یادآور حادثه‌ای عظیم است که بزرگی و استواری ملتی خداجو و حق‌طلب را در برابر رژیمی مستکبر و استبدادی نشان می‌دهد، رژیمی که مردم را برده می‌طلبید و هر آزاده‌ای را دشمن ایران و عامل بیگانه به حساب می‌آورد و می‌پنداشت که با اهانت به روح ملت و عاقبت با جداکردن آن از کالبد آن، حرکتش را متوقف خواهد کرد.»
رئیس‌جمهور سابق کشورمان تصریح کرد:«۱۵ خرداد ۴۲ آغاز مرحله‌ای نو در زندگی مردم ایران بود، ملتی که سرمایه‌اش ایمان، اراده و آزاده‌خواهی بود؛ ملتی که سرمشق ملت‌های مسلمان و جهان سوم را در اعمال شیوه مدنی در برابر دیکتاتوری بود. این ملت مظلومانه ولی استوار به مقابله رژیمی برخاست که راهی جز سرکوب نمی‌شناخت.»
خاتمی یادآور شد:«۱۵ خرداد و حوادث پس از آن گرچه هزینه فراوان داشت از جمله به بند کشیدن و بعد تبعید رهبر والاقدر انقلاب و نیز به زندان افکندن و شکنجه و اعدام فرزندان دلیر این ملت؛ ولی فایده‌اش استحکام روزافزون ایمان دینی و عزم ملی برای رهایی بود، امری که سبب شد تلخی‌های دوران دراز و پرمشغت مبارزه با شیرینی پیروزی در ۲۲ بهمن جبران شود.»
۱۴ خرداد روز وداع مردم با رهبری است که کشتی انقلاب را به ساحل جمهوری اسلامی نشانده بود
وی همچنین به سالروز ۱۴ خرداد اشاره کرد و گفت:«۱۴ خرداد، روز تلخ وداع مردم با رهبر بزرگواری بود که او را مظهر ایمان، اراده و عزت خود یافته بودند؛ رهبری که کشتی انقلاب را همراه این مردم به ساحل جمهوری اسلامی نشانده بود تا در آن حق و حرمت و رای مردم در کنار دینداری و پایبنید به موازین اسلامی و اخلاقی پاس داشته شود.»
رئیس دولت اصلاحات تاکید کرد:« ۱۴ خرداد، روز رحلت رهبری بود که قریب ربع قرن دم از حرمت و آزادی مردم و عدل علوی و استقلال و پیشرفت میهن زده بود و قریب به ۱۱ سال هدایت جامعه را در بحرانی‌ترین دوره‌ها به عهده گرفته بود و شگفت اینکه با وجود تنگناهایی که لازمه یک جامعه انقلابی است و یکی از آنها جنگ ۸ ساله و امواج سهمگین ترور و توطئه بود، بدرقه ملت از استقبال او در ۱۲ بهمن گسترده‌تر و باشکوه‌تر بود و عاطفه دینی و ملی که اینبار به صورت اشک و آه بروز کرده بود از فریاد شادی بهنگام استقبال گرم‌تر و گیراتر بود.»
به عقیده رئیس بنیاد باران، مردم با این عمل علم خود را در پاسداری از عزت و آبرویی که در پرتو انقلاب به دست آورده بودند و حق و حرمتی که در جمهوری اسلامی به رسمیت شناخته شده بود نشان دادند.
وی همچنین اظهار داشت:« سوم خرداد نیز یکی از روزهای نمادین و بزرگ است؛ روزی که بار دیگر عزم فرزندان ۱۵ خرداد در برابر ائتلاف قدرت‌های فزون‌طلب در حمایت از رژیم متجاوز سابق عراق معجزه کرد و با بازپس‌گیری و خرمشهر قهرمان سرفصل شکوهمندی را بر پیروزی‌های پیاپی گشود تا عاقبت بی‌آنکه ذره‌ای از خاک میهن از دست برود بر جنگ خانمان‌سوز نقطه پایان نهاد و اقتدار ملت بزرگ و آزاد و عزم او را بر پاسداری از انقلاب، تمامیت ارضی و استقلال و پیشرفت به نمایش گذاشت.»
آنچه ملت می‌خواست و می‌خواهد انتخاباتی است که در آن تعیین‌کننده ؛ فقط رای ملت باشد
خاتمی تصریح کرد:« تقدیر چنین رقم زد که انتخابات که برجسته‌ترین تجلیگاه مردم‌سالاری است برای انتخاب رئیس‌جمهور که باید مظهر اراده ملی باشد در خرداد صورت گیرد و طبیعی است که انتخابات برای ملتی که با ایمان و اراده خود تاریخ‌سازی می‌کند و انقلابش نشان افتخار “میزان رای ملت” است را به او داده است از اهمیت بیشتری برخوردار است و حساسیت نسبت به انتخابات آزاد و فراگیر برای مردمی که تاریخی استبدادزده دارند افزون‌تر است و آنچه ملت می‌خواست و می‌خواهد انتخاباتی است که در آن تعیین‌کننده ؛ فقط رای ملت باشد.»
دوم خرداد بازتاب اراده و خواست تاریخی مردم است
وی ادامه داد:«شاید بعد از همه‌پرسی ۱۲ فروردین و رفراندوم قانون اساسی در میان انتخابات متعدد، انتخابات دوم خرداد از ویژگی ممتاز برخوردار باشد که بازتاب اراده و خواست تاریخی مردم در آن باشکوه‌تر و روشن‌تر بود و به همین جهت “حماسه” نام گرفت.»
رئیس دولت اصلاحات افزود:«دوم خرداد تجلیگاه خواست مردمی بود که آزادی را در کنار دینداری و به عنوان مطالبه جدی دین در چهره رهایی آن می‌خواستند و عدالت را در کنار پیشرفت و حرمت بین‌المللی را در کنار تامین مصالح و پافشاری بر خواست‌های اساسی را در کنار رفع تهدیدها و توسعه را در کنار حرمت و کرامت و آزادی همه شهروندان طلب می‌کردند، امری که برخلاف روال در همه کشورها بار دیگر با درصد بالاتری در ۱۸ خرداد تکرار شد.»
ای کاش قدر مردمی که با ۲۲ خرداد به پای صندوق‌های رای آمدند دانسته می‌شد
وی با اشاره به انتخابات دهم ریاست جمهوری گفت:«حضور بانشاط مردم در انتخابات ۲۲ خرداد نیز که با کمال تاسف حوادث تلخی را در پی داشت چشمگیر بود و نشانه زندگی و نشاط مردمی بود که بر حقوق خود پای می‌فشارند و ای کاش قدر این مردم دانسته می‌شد.»
۲۵ خرداد،اوج حضور مدنی مردم و طرح مسالمت‌آمیز خواست‌ها و پرهیز از خشونت بود
رئیس‌جمهور سابق کشورمان همچنین تصریح کرد:« بالاخره روز ۲۵ خرداد یکی از اوج‌های حضور مدنی مردم و طرح مسالمت‌آمیز خواست‌ها و اعتراض‌ها و پرهیز از خشونت بود و چه خوب بود که نفس این حضور مترقیانه گرامی داشته می‌شد.»
نه‌تنها مردم بیدار؛«خس و خاشاک» نامیده شدند بلکه رفتار مدنی آنان با خشونت پاسخ داده شد
به گزارش روابط عمومی دفتر حجت الاسلام و المسملین سیدمحمد خاتمی ؛وی ادامه داد:«چه خوب بود اعتراض مردم ولو اینکه از نظر مسئولان وارد تشخیص داده نشود به دیده احترام نگریسته می‌شد و با کمک خود ملت مشکل به صورتی موجه و با رعایت نظر مردم حل می‌شد یا به شیوه‌ای معقول مردم قانع می‌شدند که با کمال تاسف نه‌تنها مردم بیدار؛” خس و خاشاک” نامیده شدند بلکه رفتار مسالمت‌جویانه و مدنی آنان با خشونت پاسخ داده شد، زندان‌ها پر و فشارها روزافزون گشت و خسارت‌های جانی، مالی و روانی فراوان وارد آمد و حرکتی در جهت جبران آن نیز صورت گرفت و حتی فاجعه‌ای در پاره‌ای بازداشتگاه‌ها رخ داد و به شهادت و آسیب دیدن عده‌ای از جوانان و مردم عزیز منجر شد.»
علیرغم دستور رهبری و اصرار مجلس و حتی ادعاهای قوه قضایی بر شدت برخوردها و بازداشت‌ها افزودند
رئیس بنیاد باران یادآور شد:« علیرغم دستور رهبری و اصرار مجلس و حتی ادعاهای قوه قضایی برای برخورد جدی، مورد اعتنا قرار نگرفت و در مقابل بر شدت بازداشت‌ها و محاکمات و محکومیت‌ها و محدود کردن فعالیتهای قانونی افزوده شد و به جای جبران اندکی از رنج‌ها و التیام اندکی از زخم‌ها، بازار دروغ‌پردازی و تهمت‌زنی و ناسزاگویی و جنگ روانی از سوی کسانی که متاسفانه نه پایبند قانون و اخلاقند و نه بیمی از برخورد قانونی دارند داغ شد و ترفه اینکه اخیرا عنوان “محاربه “نیز بر انواع عنوان‌های ناپسند اتهامی به کسانی که سرمایه‌های کشور و انقلابند افزوده شد.»
چرا دستگاههای مسئول با محافل افراطی که اعمال آنها موجب متهم شدن نظام به بی‌عدالتی شده برخورد نمی‌کنند؟
وی تصریح کرد:«درست است که نوعا چنین اتهامات و ناسزاهایی از سوی محافل و افراد غیرمسئول و افراطی است ولی چرا نباید دستگاههای مسئول با چنین شیوه‌ها و کسانی برخورد کنند که آن نظام متهم به بداخلاقی و بی عدالتی نشود؟»
خرداد ماه مردم است
رئیس دولت اصلاحات افزود:«باری، خردادماه ؛ ماه مردم است و آنچه در تمام این روزها رخ داد ظهور اراده ملتی بود که با همه وجود خواستار حاکمیت مردم بر سرنوشت و استقرار نظام مردم‌سالار بر پایه آموزه‌های دینی و مطالبات تاریخی خود بودند.»
همه ما موظفیم با رعایت موازین قانونی و با شیوه‌ای مدنی، یادها و خاطره‌ها را زنده‌نگه داریم
باید از تجارب و خاطرات گذشته آنها به عنوان پشتوانه حرکت به جلو برای پاسداری از آرمان‌های انقلاب مدد بگیریم
وی یادآور شد:«اینک همه آن روزها را پشت سر گذاشته‌ایم ولی آینده پیش روی ماست و نباید بگذاریم آن وقایع مهم به صورت خاطره‌های مبهم در ذهنمان باقی بماند بلکه بایداز آنها به عنوان پشتوانه حرکت به جلو برای پاسداری از آرمان‌های انقلاب و تامین خواست‌های تاریخی ملت مدد بگیریم و همه ما موظفیم با رعایت موازین قانونی با شیوه‌ای مدنی و به دور از هرگونه خشونت این یادها و خاطره‌ها را زنده‌نگه داریم.»
خاتمی تاکید کرد:«می‌توان و باید به آینده نگاه کرد و از گذشته عبرت گرفت؛ نباید تلخی‌هایی که به خصوص در یک سال گذشته بوده است منجر به یاس شود و نیز شیرینی خاطره‌ها نباید ما را از پیمودن راه بلندی که در پیش داریم غافل کند.»
رئیس بنیاد باران تصریح کرد:« راه درست راهی است که به استقرار همه‌جانبه مردم‌سالاری و تحقق خواست تاریخی ملت که از جمله در انقلاب شکوهمند اسلامی تجلی داشته است و حاصل آن “جمهوری اسلامی” بوده است منتهی شود.»
راه درست، پرهیز از خشونت از سوی هر کس به خصوص از سوی حکومت است
وی همچنین گفت:«راه درست، پرهیز از خشونت از سوی هر کس به خصوص از سوی حکومت است که با موازین مردم‌سالاری با وعده‌های انقلاب و با خواست و هویت تاریخی ملت ناسازگار است؛ راه درست پافشاری بر اهتمام بر قانون اساسی به عنوان یک کل جامع و نیز سند انسجام ملی و ضامن نظم استواری که در کنار هر حق و اختیار مسوولیت و پاسخگوئی وجود دارد به خصوص اهتمام به فصول سوم و پنجم که اگر مورد کم توجهی قرار گیرد انقلاب از مسیر خود خارج خواهد شد.»
نظام از آن ماست
کسانی که برخلاف خط امام و راه ملت می‌اندیشند و عمل می‌کنند از معیارهای اصیل نظام و انقلاب عدول کردهاند
رئیس جمهور سابق کشورمان افزود:«نظام از آن ماست و کسانی که برخلاف خط امام و راه ملت می‌اندیشند و عمل می‌کنند هر نامی که بر خود بگذارند از معیارهای اصیل نظام و انقلاب عدول کردهاند.»
خاتمی با بیان اینکه «باز هم می‌گویم که برای تامین اهداف بلندمان باید در کنار هم باشیم باید حرمت هر ایرانی پاس داشته شود»، اظهار داشت:«باید از شیوه‌هایی که خشونت‌طلبان مردم‌ستیز اتخاذ کردهاند و می‌کنند و حاصل آن افزایش فاصله‌ها و کدورت‌ها و تداوم آن باعث سرایت کدورت‌ها و دوری‌ها از این شیوه‌ها و رفتارها به اصل نظام است پرهیز شود.»
سه راهکار برای حل مشکلات یکسال اخیر
رئیس دولت اصلاحات در بخش پایانی سخنانش به ارائه سه راهکار برای رفع مشکلات یک سال اخیر پرداخت.
وی اولین راهکار را آزادی زندانیان عنوان کرد و افزود:« با تاسف این روزها شاهد فشارهای بیشتر و دستگیری‌های تازه‌تر و نیز اعمال روش‌ها و برخوردهایی از سوی گروه‌های بی‌پروای غیرمسئول ولی تحت حمایت هستیم تا آنان که به ظاهر نیز در زندان نیستند احساس تنگنا و ناامنی کنند.»
رئیس دولت اصلاحات ادامه داد:« دومین راهکار ایجاد فضای امن و آزاد طبق موازین قانون اساسی است که مظهر آن آزادی تشکل‌ها و اجتماعات و مطبوعات و تبدیل فضای امنیتی به فضای قانونی و با نشاط سیاسی سالم می‌باشد.»
رئیس موسسه بین‌المللی گفتگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها در مورد راهکار سوم نیز اظهار داشت:«حرکت به سوی انتخابات آزاد و سالم و پرشور که روح انقلاب ما نیز آن را طلب می‌کند و ملت نیز آن را می‌خواهد.»
سیدمحمد خاتمی خاطر نشان کرد:« می‌توان خرداد امسال را با تصمیم درست در این زمینه و اعلام آن از سوی موثران نظام و احترام به مردم همچون خردادهای گذشته سرشار از امید و نشاط کرد تا بار دیگر ظهور اراده ملی برای پاسداری از ارزش‌های دینی و ملی و پاسداری از مصالح کشور و حقوق ملت و زمینه‌سازی برای پیشرفت همه‌جانبه کشور شاهد باشیم و چنین باد!»
گفتنی است، در ابتدای این دیدار حاضرین در جلسه به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود پیرامون مسائل روز کشور از جمله ضرورت توجه به خواست‌ها و حقوق اساسی مردم، اهمیت احزاب و نهادهای مدنی، اولویت‌های اصلاحات و ظرفیت‌های قانون اساسی و نیز لزوم اجرای همه بخش‌ها و فصول آن پرداختند.
